Paalzitten

Werp een vluchtige blik in een Midden-Oosten reisgids en onmiddelijk valt het enorme aantal "historical sights" op. Niet verwonderlijk natuurlijk als je bedenkt dat wat wij de beschaving noemen, is ontstaan in het gebied tussen de Eufraat en de Tigris. Grote delen van het Midden-Oosten waren onderdeel van het Romeinse Rijk en de Romeinen hebben heel wat theaters, triomfbogen en zelfs complete steden achtergelaten. Uit een latere periode stammen de tientallen kruisvaarders kastelen. Je moet uitkijken dat je reis niet een uitputende tocht langs oude stenen wordt. In India bestaat een soortgelijk gevaar wat de Britten heel mooi als "I'm templed-out" omschrijven. Aangezien wij mensen interessanter vinden dan ruïnes, bezoeken wij alleen de hoogtepunten. Het prachtige kasteel Krak des Chevaliers (kan iemand ons uitleggen wat het verschil is tussen een citadel en een kasteel?), het Romeinse theater van Bosra en de ruïnes van Jehrash zijn allemaal even indrukwekkend. Soms zit er echter een heel menselijk verhaal achter een hoop dode stenen en dit is het geval met St. Simeon.

"Onze Lieve Heer heeft rare kostgangers", verzuchtte Vrouw Schaap vroeger nogal eens. De nurkse Christelijke super-held van de Byzantijnse periode Simeon, is het prototype van een rare kostganger. Maar hoe wordt iemand wereldberoemd in de 6e eeuw? Met de bekering van de keizer van Constantinopel ontstaat een bloeiperiode voor het Christendom in het gehele Midden-Oosten. Bidden deed men in die tijd buigend en knielend, met het hoofd op de grond, wat de moslims later hebben overgenomen. De jonge Simeon zag een bestaan als schaapherder niet zitten en bracht geruime tijd door in de kerk. Hij transformeerde geleidelijk tot een asceet en genoot meer en meer respect van de plaatselijke bevolking. Al die aandacht beviel hem maar niets dus besloot hij tot de bouw van een pilaar waarop hij zijn tijd doorbracht en ziedaar de term pilaar-heilige is geboren.

William Dalrymple wijdt in zijn schitterde boek "From the holy mountain" een aantal passages aan St. Simeon. Ook de Lonely Planet heeft een smakelijk Simeon verhaal opgenomen. Mustafa, een lokale gids van dik in de zeventig, spreekt over Simeon alsof hij hem persoonlijk gekend heeft. Hij kan zich niet vinden in de beschrijvingen van de diverse reisgidsen. "Simeon heeft niet 42 jaar continu op een 16 meter hoge pilaar gezeten", verklaart hij stellig. "Ook een pilaarheilige moet naar het toilet." Tsja, daar zit wel wat in natuurlijk.

Over één ding zijn de geschiedkundigen het wel eens: paalzitten werd een ware trend. Binnen de kortste keren verrezen er naast de pilaar van Simeon diverse andere pilaren van wannabe heiligen. Het bestaan van een religieuze sado-masochistische fanaticus bracht zo de nodige gevaren met zich mee. Regelmatig werd een paalzitter getroffen door de bliksem. Dit was voor de andere heiligen het bewijs dat God het met de getroffene niet zag zitten. Zodra een pilaarheilige het tijdelijke voor het eeuwige dreigde te verwisselen, stroomde de lokale bevolking toe. Dol op relikwieën werden de paalzitters direct na hun dood gelyncht door het gepeupel. Ook werden er regelmatig stukjes pilaar uitgehakt en naar huis meegenomen. Dit verklaart wellicht waarom er vandaag de dag van de ooit machtige pilaar van Simeon niet meer dan een lullig stompje rest. Volgens Mustafa bikkelen hedendaagse bezoekers nog steeds stukjes van de pilaar af. Helaas hebben we dit niet zelf kunnen vaststellen. Naast een enkele toerist zijn er slechts Koerden op de been die hier een Koerdische feestdag (moederdag!) met een uitgebreide picknick vieren.

Na de dood van Simeon is er op deze plaats een prachtige basiliek gebouwd, die ondanks een aantal aardbevingen nog behoorlijk intact is. Charismatische paalzitters vind je er helaas niet meer.


Afgelegde route:
Damascus - Palmyra
Palmyra - Deir el Zur
Deir el Zur - Dura Europos - Deir el Zur
Deir el Zur - Aleppo
Aleppo - Qalaat Samaan (Simeon) - Aleppo
Aleppo - Hama
Hama - Musjaf - Krak des Chevaliers - Hama