Koerdistan

Vorig jaar zomer liepen we in Hamburg voor het eerst een (Duits/Turkse) Koerd tegen het lijf. Op bezoek bij vrienden bezochten we een buurtfestival waar Koerden geld inzamelden voor een Maoïstische beweging in Nepal. Ironisch genoeg waren deze Maoïsten de reden dat onze Duitse vrienden even daarvoor hun vakantie hadden geannuleerd. De discussie met de Koerdische collectant verliep fel en eindigde onvriendelijk.

De hotel receptionist in Istanbul begrijpt er helemaal niets van. Wat hebben we toch in vredesnaam te zoeken in Zuid-Anatolië (zoals Turks Koerdistan hier politiek correct genoemd wordt)? En met die PKK is het er nog gevaarlijk ook fluistert hij er dreigend bij.

Dat er weinig buitenlandse toeristen komen merken we een dag later al in Sanliurfa (=Edessa). De stad gaat er prat op de geboorteplaats van Abraham te zijn. De stamvader van de monotheïstische godsdiensten brengt nog dagelijks pelgrims op de been. In een werkelijk schitterende caravanserai hebben we een gesprek met een echte macho Koerd. Of Koerden ook met Turken trouwen is de vraag. 'Kurdish men are so handsome, women from all over the world want to marry them.' En dat is direct ook de reden waarom Koerdische vrouwen niet met Turken trouwen. Ja, ja. Hij vertelt ook doodleuk dat Istanbul een heel gevaarlijke stad is. We mogen van geluk spreken dat ons daar niets is overkomen.

Het op de foto's zo pittoreske Mardin valt in de praktijk ronduit tegen. Voor het eerst valt ons op dat we zo weinig contact hebben met de lokale bevolking (overwegend Koerden). Niet alleen spreekt bijna niemand Engels, ook de wil om verbaal of non-verbaal te communiceren ontbreekt vaak. Nooit gedacht in Turkije de Point-it (plaatjeswoordenboek) nodig te hebben. Het blijkt de enige mogelijkheid te zijn om een ontbijt te bestellen.

Koerden hebben in vergelijking met Turken een wat donkerder uiterlijk. Daarnaast dragen ze vaak een baardje van een paar dagen. De baardtrimmer moet door een Koerd zijn uitgevonden. Het kan natuurlijk ook zijn dat ze over een verschrikkelijke dosis testosteron beschikken. Voor Koerden is etniciteit belangrijker dan religie. De ouderen benadrukken dit met wijde pofbroeken en platte petten. De oude heren zijn bijzonder fotogeniek.

Naarmate je verder naar het oosten reist, wordt de infrastructuur minder en minder. Moedertje natuur maakt veel goed met spectaculaire vergezichten. Zodra de bergen hun intrede doen, verschijnen ook de talrijke Turkse legerposten. De vriendelijke maar weinig spraakzame Koerden blijken toch nog twee woorden Engels te spreken: Turkey problem. Het moet ook vernederend zijn om in je eigen land voor ieder wissewasje je identiteitspapieren te laten zien aan 18-jarige snotneuzen in leger tenue. In onze paspoorten zijn ze niet geïnteresserd.

Ondanks de grote groepen Turkse toeristen is de accomodatie dramatisch slecht. Veel geld voor weinig kwaliteit. Dieptepunt is Hasankeyf, een soort mini-Cappadocië aan de Tigris. De manager van het enige motel in het stadje is dronken en wil al geld zien voordat wij de kamers mogen inspecteren. De Teacher's Lodge blijkt vol te zitten. In de gastvrije Arabische wereld is er dan altijd wel iemand die een bedje voor je wil regelen. Hier werkt het net even wat anders, meer Nederlands zeg maar en zo komt het dat we Hasankeyf na een bliksembezoek weer verlaten.

Akdamar eiland in het turquoise Lake Van voldoet wel aan alle verwachtingen. De amandelbomen staan in bloei, het Armeense kerkje is tranentrekkend mooi en de besneeuwde bergen op de achtergrond maken het plaatje compleet. Op weg naar Dogubayazit zien we voor het eerst Mount Ararat. Naar de Ark van Noach gaan we niet zoeken, wel naar een dolmus (minibus) die ons morgen naar de Iraanse grens zal brengen. Ruim drie weken Turkije zitten er op. We hebben een leuke tijd gehad maar we gaan niet met pijn in hart weg. Wat het precies is weten we ook na uren discussiëren niet maar op de één of andere manier heeft het niet echt geklikt tussen Intwin en Turkije/Koerdistan. Misschien moeten we het nog eens een tweede kans geven........


Afgelegde route:
Istanbul - Malatya (vliegtuig) - Sanliurfa
Sanliurfa - Mardin
Mardin - Hasankeyf - Batman
Batman - Tatvan
Tatvan - Akdamar eiland - Van
Van - Dogubayazit